💬 “Wie zichzelf leert geruststellen, hoeft niet meer te schreeuwen om bevestiging.”

In de vorige Blog hebben we het er al over gehad Rejection Sensitivity – afwijzingsgevoeligheid – waar dit vandaan komt en wat dit met je doet. Het continu op scherp staan. Je hoofd vult in wat de ander misschien bedoelt. Je hart voelt zich al gekwetst, nog vóór er iets gebeurt.

Het maakt dat je gewone dingen – een grapje, een zucht, een “nee” – ineens ervaart als persoonlijk en pijnlijk. En juist in de liefde, waar je je het meest kwetsbaar opstelt, komt dit gevoel vaak het hardst binnen.

In deze blog neem ik je mee in wat afwijzingsgevoeligheid écht doet binnen relaties. Want als je steeds denkt: Ik ben niet oké. Toch? – dan wordt het tijd om te kijken waar dat vandaan komt.

❤️ Afwijzingsgevoeligheid in relaties

Afwijzingsgevoeligheid laat zich vaak zien in de kleinste momenten — maar de impact voelt enorm. Je partner appt een paar uur niet terug, en je merkt dat je onrustig wordt, misschien zelfs boos. Je hoofd vult zich met gedachten als: “Zie je wel, ik ben niet belangrijk genoeg.” Krijg je kritiek op je gedrag of keuzes, dan voelt het alsof jouw hele persoon wordt afgekeurd — niet alleen wat je deed, maar wie je bént.

Als je partner zegt: “Ik wil even op mezelf zijn,” hoor jij misschien: “Ik wil jou niet meer zien.” En wanneer er gelachen wordt om iets wat jij als serieus en moeilijk ervaart, voel je je direct niet gehoord of zelfs belachelijk gemaakt. Je reageert fel, emotioneel of trekt je juist helemaal terug. En dat is verwarrend… Niet alleen voor jou… maar ook voor je partner.

Voor je partner voelt het alsof hij of zij op eieren moet lopen. Een onschuldige opmerking kan zomaar verkeerd vallen. De kleinste afstand veroorzaakt een explosie van emoties of een muur van stilzwijgen. Het risico bestaat dat er steeds meer ruimte komt tussen jullie — terwijl jij juist zó graag dichterbij wilt komen.

Deze reacties ontstaan niet zomaar. Ze zijn het gevolg van een zenuwstelsel dat voortdurend op scherp staat, steeds op zoek naar signalen van veiligheid of afwijzing. Het is een diepgeworteld overlevingsmechanisme, ingegeven door de angst om niet goed genoeg te zijn. Wat voor een ander een onbeduidend moment lijkt, kan voor iemand met afwijzingsgevoeligheid voelen als een existentiële dreiging: “Ben ik nog wel oké voor jou?”.

Wat begon als liefde en hechting, verandert dan langzaam in wantrouwen en spanning. Niet omdat de liefde weg is. Maar omdat het systeem van één (of beide) partners steeds in 🚨 alarmstand staat.

💔 Afwijzingsgevoeligheid en HSP: de onzichtbare strijd

Afwijzingsgevoeligheid is niet iets wat automatisch bij hoogsensitiviteit hoort. Maar als je hoogsensitief bent, is de kans wel groter dat het zich ontwikkelt — juist door hoe intens je de wereld ervaart. Jij voelt nu eenmaal veel aan. Soms zóveel dat het overweldigend is. Je merkt kleine signalen op: een blik, een zucht, een verandering in toon. Je voelt wanneer er iets ‘niet klopt’ in de sfeer. En dat alles tegelijk. Het is alsof je systeem altijd aan staat – niet omdat je dat wil — maar omdat je brein constant signalen oppikt.

Zeker als je als HSP van jongs af aan hebt geleerd dat jouw gevoeligheid lastig was, of niet welkom. Dat het leek dat niemand je écht begreep, dan is dáár de basis voor Rejection Sensitivity – afwijzingsgevoeligheid – gelegd.

Om erbij te horen ben je waarschijnlijk manieren gaan ontwikkelen om erbij te horen. Je hebt je leren aanpassen en geleerd om iedereen tevreden te houden. Je bent steeds opnieuw bevestiging aan het zoeken en je bent er alles aan gaan doen om geen fouten te maken. En als er dan toch kritiek komt — hoe mild ook — voel je je diep afgewezen. Niet om iets wat je doet, maar in wie je bent.

Het gevolg? Je raakt steeds verder verwijderd van je eigen behoeften, grenzen en identiteit. Terwijl je hunkert naar oprechte verbinding, verlies je langzaam de verbinding met jezelf.

Het goede nieuws? Het hoeft niet zo te blijven. Zodra je dit bij jezelf gaat herkennen, kun je ermee aan de slag. Je leert dan stap voor stap hoe je weer verbinding maakt met jezelf — in plaats van constant op scherp te staan voor de ander. En van daaruit ontstaat er ruimte om op een veel vrijere, eerlijkere manier in contact te zijn. Met jezelf én met de mensen om je heen.

🧩 Gedrag dat voortkomt uit afwijzingsangst

1. Sociale situaties vermijden: Bang om iets verkeerds te zeggen, blijf je liever thuis.
2. Behoefte aan goedkeuring: Je kunt pas ontspannen als anderen bevestigen dat je het goed doet.
3. Geen ‘nee’ kunnen zeggen: Je bent bang dat anderen je lui of lastig vinden als je je grenzen aangeeft.
4. Perfectionisme: Alles moet perfect zijn, uit angst om afgewezen te worden.
5. Jezelf wegcijferen: Je stelt altijd de ander boven jezelf, om confrontatie te vermijden.
6. Overanalyseren: Je blijft gesprekken herhalen in je hoofd: “Had ik dat wel moeten zeggen?”
7. Heftig reageren op kritiek: Eén kritische opmerking en je voelt je totaal afgewezen en waardeloos.

🔄 Hoe doorbreek je het patroon van afwijzingsgevoeligheid?

Het doorbreken van afwijzingsgevoeligheid begint bij bewustwording. Ga na in welke situaties jij je afgewezen voelt: wat gebeurt er echt, wat denk je, wat voel je, en waarom komt het zo intens binnen? Door je triggers te leren herkennen, ontstaat er ruimte om anders te reageren. Vraag jezelf vervolgens af: klopt mijn interpretatie eigenlijk wel? Wat bedoelde de ander écht, of vul ik iets in vanuit oude overtuigingen die ooit zijn ontstaan om je te beschermen?

Ook open communicatie helpt. Bespreek je gevoelens met je partner op een rustig moment, niet midden in de emotie. Als je deelt wat er in jou gebeurt wanneer je je afgewezen voelt, kan dat juist leiden tot meer begrip en verbinding. Tegelijkertijd vraagt dit proces om mildheid naar jezelf.

Die overtuigingen in je rugzak — zoals “ik moet me aanpassen om liefde te krijgen” — waren ooit functioneel, maar mogen nu verzachten. Jij bent niet schuldig aan je reactie, maar je bent wél verantwoordelijk om ermee te leren omgaan.

En lukt dat niet alleen? Weet dan: je hoeft het ook niet alleen te doen. Afwijzingsgevoeligheid is een diep verankerd patroon dat vaak terug te voeren is op oude pijn en – misschien wel het meest pijnlijk – op een fundamentele afwijzing van jezelf.

Met de juiste hulp kun je leren om die patronen liefdevol te ontrafelen. Om niet langer afhankelijk te zijn van bevestiging van buitenaf, maar om veiligheid in jezelf te vinden. Door weer écht in contact te komen met wie jij bent, ontstaat er ruimte voor zachtheid, stevigheid en verbinding – eerst met jezelf, en van daaruit met de ander.

Conclusie: Je bent wél oké

Als je jezelf herkent in dit verhaal, weet dan: je bent niet “te gevoelig” of “te emotioneel”. Wat je voelt heeft een oorsprong, en je reacties zijn begrijpelijk. Maar ze hoeven je relatie niet te blijven ondermijnen.

Door bewustwording, zelfcompassie en soms begeleiding kun je leren de signalen van je systeem te herkennen — zonder er volledig in mee te gaan. Je mag leren dat nabijheid niet ten koste hoeft te gaan van jezelf. En dat verbinding pas echt mogelijk is, als jij jezelf daarin meeneemt.

Want jij bent wél oké.

Reflectie-opdracht: Verbinding of bevestiging?

Sta stil bij deze vragen:

• Wanneer voel jij je snel afgewezen in je relatie?
• Wat doe je dan? Trek je je terug of ga je juist claimen?
• Vraag je om verbinding, of eigenlijk om geruststelling?
• Wat zou je tegen jezelf willen zeggen op zo’n moment? Wat heb je nodig?